منگنز چیست و چه کاربردی دارد؟

منگنز چیست؟ مهمترین کاربرد این فلز کدام است؟ ترکیبات منگنز شامل چه مواردی می شود؟ منگنز از خانواده ی فلزات می باشد که بصورت آزاد در طبیعت وجود ندارد و در مجاورت آهن تعریف می شود. در واقع عنصر منگنز یک نوع ترکیب شیمیایی است که اغلب در مواد معدنی که با آهن قابل ترکیب است یافت می شود. منگنز بدلیل ویژگی های خاص اقتصادی و خواص فیزیکی و شیمیایی به عنوان یکی از فلزات استراتژیک در اکثر بخش های کشاورزی، صنایع، تولیدات و…کاربرد دارد. همچنین منگنز یک ماده ی معدنی ضروری برای بدن به شمار می آید که در گروه سبزیجات برگ دار یافت می شود.

در ادامه با شهر استیل وارد کننده انواع محصولات استنلس استیل،  در این مقاله با موضوع منگنز چیست و چه کاربردی دارد؟ همراه باشید تا با ویژگی ها و کاربرد آن بیشتر آشنا شوید.

منگنز چیست ؟

تاریخچه نام عنصر مگنز از منطقه مگنزیا در یونان و از کلمه لاتین  (magnes,magnet ) گرفته شده است. منگنز فلز خاکستری رنگ مایل به صورتی است که در گروه هفتم جدول تناوبی عناصر قرار دارد و با عدد اتمی ۲۵ و دارای وزن اتمی برابر۹۴/۵۴ است. نماد این عنصرmn می باشد.

وپیرولوزیت کانه ی اصلی مگنز است. این عنصر یک فلز بسیار مهم در صنعت آلیاژ می باشد که در فولاد های ضد زنگ استفاده می‌شود.

منگنز به عنوان یک ماده فلزی کمیاب شناخته شده است که به مقدار بسیار کم در بدن انسان نیز دیده می‌شود اما بصورت گسترده در بافت بدن گیاهان و جانوران وجود دارد.

ویژگی های عنصر منگنز

ویژگی‌های عنصر منگنز عبارتند از:

1.  عدد اتمی: منگنز در جدول تناوبی عدد اتمی 25 را دارد.
2. نماد شیمیایی: نماد Mn است که از واژه لاتین “magnes” به معنای مغناطیس گرفته شده است.
3. وزن اتمی: وزن اتمی منگنز حدود 54.94 گرم بر مول است.
4. حالت فیزیکی: در دمای کمتر از 1,246 درجه سانتی‌گراد، منگنز به صورت جامد و در دمای بالاتر به صورت مایع و سپس گاز وجود دارد.
5. رنگ: منگنز به طور طبیعی رنگ بژ تیره تا خاکستری است، اما در بعضی ترکیبات مانند منگانس دي‌اكسيدي (MnO2) رنگ سياه دارد.
6. خواص فلز: منگنز فلز سخت، خشک، قابل خورد شدن و قابل پذیرش الکتروپلاتین است.
7. خواص مغناطیسی: منگنز در حالت خالص مغناطیسی نیست، اما در برخی ترکیبات مانند منگانس فريت (MnFe2O4) خواص مغناطیسی دارد.
8. خواص شیمیایی: منگنز با بسياري از عناصر شيميایي و تركيبات آلي و غيرآلي واکنش مي‌دهد. به علاوه، منگنز قابل اکسید شدن و کاهش پذیر است.
9.  کاربردها: منگنز در صنعت فولادسازی، تولید باتری‌های قابل شارژ، تولید آلومینیوم، رنگ‌های رزین و سفیدکردن پودر استفاده می‌شود. همچنین در بعضی از ترکیبات داروئی نقش دارد.

کاربرد منگنز در ساخت استیل ضد زنگ

منگنز نقش موثری در تولید فرآورده های فولاد و استنلس استیل دارد . اهمیت این عنصر به حدی است که هیچ آلیاژ جایگزینی به موثری منگنز برای استفاده در فولاد وجود ندارد.

در واقع منگنز به دلیل داشتن ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاص یکی از فلزات راهبردی در صنایع فولاد، ذوب آهن، تولیدات فروآلیاژ و…. می باشد.

در سطح جهان حدود ۸۵ تا۹۰درصد از این فلز در تولید فولاد و آلیاژهای غیرآهنی مصرف می شود. بخش مهم کاربرد منگنز در صنعت فولاد مربوط به تولید آلیاژهای آهن است که به عنوان ماده ی اصلی برای تولید ضد زنگ یا استنلس استیل استفاده می شود از جمله:

• ورق استیل ۳۰۹
•  استیل ۳۰۴
• ورق استیل ۳۱۶
•  استیل ۳۱۰
• ورق استیل ۴۱۰
•  استیل ۴۲۰
• ورق استیل ۴۳۰

همچنین این عنصر در بخش های تولیدی و در حوزه خوراک انواع دام، افزودنی های کودهای گیاهی در کشاورزی، باتری خشک و شیمیایی، صنایع کبریت سازی، سرامیک، شیشه و آجر، الکترود جوشکاری، تصفیه آب، هیدروژئولوژی، افزود نی های سوخت و… کاربرد فراوانی دارد.

سنگ منگنز چیست؟

وپیرولوزیت سنگ اصلی فلز منگنز است. سنگ منگنز عنصر فلزی نقره ای رنگ، از لحاظ شیمیایی فعال و شبیه به آهن است که با ویژگی مقاومت شناخته می شود. منگنز آلوتروپیهای متفاوتی با خواص مختلف دارد. در طبیعت به وفور یافت می شود؛ همچنین در کف دریا نیز توسعه یافته است. وپیرولوزیت ورود کروزیت مهمترین گروه منگنز می باشد.

این عنصر فلزی دارای ترکیبات مختلف به همراه اکسیژن سیلیکات و کربنات بوده و اکسید های آن ظرفیتی بین ۱تا۷ دارد.

از سنگ منگنز عمدتا برای تولید فرومنگنز و از آلیاژ آن در ترکیب چدن و فولاد استفاده می شود. عیار فرومنگنز در متالوژی عمدتا در تولید فرومنگنز50 تا 80 درصد منگنز و در لعاب آیینه کاری 15 تا 35 درصد می باشد.

سنگ منگنز در چندین کشور جهان از جمله آفریقای جنوبی، چین، برزیل، استرالیا، گابن و… تولید می شود. کشور ایران نیز جز بزرگترین تولید کننده های سنگ منگنز در خاورمیانه است. تاریخچه ی فعالیت شرکت معادن منگنز ایران در تاریخ ۶/۵/۱۳۴۲به نام شرکت سهامی معادن منگنز شاهرخ به ثبت رسیده است.

 ترکیبات منگنز

یون های منگنز رنگ های مختلفی را تولید می کند و به عنوان رنگدانه در صنایع گوناگون به کار می رود. هم چنین دی اکسید منگنز در پیل های خشک و در باتری های قلیایی به عنوان کاتد مورد استفاده قرار می گیرد.

از این ماده می توان برای کلرزدایی شیشه هایی که با مقادیر کمی آهن، سبز رنگ شده اند نیز استفاده نمود. استفاده دیگر دی اکسید منگنز برای تولید اکسیژن، کلر و رنگ های سیاه جامد می باشد. همچنین ترکیبات منگنز برای ارغوانی کردن شیشه ها و عامل رنگ ارغوانی واقعی کاربرد دارد.

پرمنگنات پتاسیم یک ترکیب معدنی به شکل جامد خاکستری است که در آب قابل حل می باشد و محلول های رنگی ایجاد می کند.

پرمنگنات پتاسیم به علت داشتن ویژگی اکسیداسیون یک معرف آزمایشگاهی متداول است و در صنایع شیمیایی و آزمایشگاهی کاربرد فراوانی دارد. این ماده به عنوان داروی محلی نیز استفاده می شود.

نمک منگنز دی کلراید

نمک منگنز دی کلراید یا کلرید منگنز  (ll ) یک ماده شیمیایی معدنی است که به شکل های خشک، دی هیدرات یا دو آبه و تتراهیدرات چهار آبه وجود دارد و رایج ترین شکل آن تتراهیدرات است. این نمک نیز مانند خیلی از ترکیبات حاوی منگنز صورتی رنگ است.

خواص منگنز چیست؟

منگنز یک عنصر شیمیایی است که در بسیاری از فولادها به عنوان عنصر آلیاژی مورد استفاده قرار می‌گیرد. خواص منگنز در فولاد عبارتند از:

1.  افزایش سختی و مقاومت فولاد در برابر خوردگی و زنگ زدگی.
2.  بهبود قابل توجه در خواص مکانیکی فولاد، از جمله مقاومت به کشش و خستگی، سختی و تغییر شکل پذیری.
3.  کاهش نقطه ذوب فولاد و افزایش قابلیت پذیرش حرارت در فرآیندهای حرارتی.
4.  بهبود خواص جوشکاری فولاد.
5.  کاهش هزینه تولید فولاد به دلیل کاهش مصرف سایر آلیاژ‌ها.

Manganese is too brittle to be of much use as a pure metal. It is mainly used in alloys, such as steel. Steel contains about 1% manganese, to increase the strength and also improve workability and resistance to wear

عنصر منگنز آنقدر شکننده است که به عنوان یک فلز خالص کاربرد زیادی ندارد. این عمدتا در آلیاژهایی مانند فولاد استفاده می شود. فولاد حاوی حدود 1% منگنز برای افزایش استحکام و همچنین بهبود کارایی و مقاومت در برابر سایش است.

از دیگر خواص عنصر منگنز می‌توان به خواص زیستی آن نیز اشاره نمود. منگنز بدلیل این که به مقدار بسیار کم در بدن انسان وجود دارد جز ماده معدنی کمیاب در سیستم حیاتی انسان به شمار می رود. با این حال به صورت گسترده و به مقدار فراوان در ساختار گیاهان و بافت بدن جانوران وجود دارد.

بهر حال این ماده برای عملکرد طبیعی مغز در بدن لازم و ضروری می باشد و در پایه ریزی بافت همبند چربی، استخوان، پروتئین و عوامل لختی خون موثر است.

آلیاژ منگنز چیست ؟

آلیاژ منگنز، آلیاژی است که شامل منگنز به عنوان عنصر اصلی و سایر عناصر آلیاژی مثل آهن، فلز نیکل ، کروم و مولیبدن می‌باشد. این آلیاژ به عنوان یک آلیاژ فولادی استفاده می‌شود و خواص مکانیکی، خواص حرارتی و مقاومت در برابر خوردگی فولاد را بهبود می‌بخشد.

آلیاژ منگنز در صنایع خودروسازی، ساختمانی، صنایع دریایی و هوایی، صنایع نفت و گاز، صنایع الکترونیکی و مخابراتی، صنایع شیمیایی و داروسازی، صنایع کاغذ و مقوا، صنایع غذایی و … به کار می‌رود. همچنین در تولید باتری‌های قابل شارژ، فیلترهای آب و هوا، ابزار دقیق و ساعت‌های دستی نیز استفاده می‌شود.

کاربرد کروم و شباهت آن با منگنز چیست؟

کروم با کلمه لاتین ( chromium ) با نماد شیمیایی cr عدد اتمی ۲۴و در گروه چهارم جدول تناوبی قرار دارد. کروم به مانند منگنز، فلزی سخت، براق، شکننده و خاکستری رنگ می باشد.

ویژگی بارز این فلز مقاومت آن در برابر زنگ زدگی، فرسایش و تیرگی است. به همین دلیل این فلز را به فولاد اضافه می‌کنند تا از فرسایش و تیرگی آن جلوگیری کنند. انجام این فرآیند اهمیت کاربرد کروم را در صنعت تولید فولاد مشخص می کند.

بنابراین کاربرد فلز کروم  به مانند منگنز برای ساخت فولاد ضد زنگ و همچنین آبکاری رایج است؛ به همین دلیل یکی از ترکیبات اصلی آلیاژهای اصلی فولاد ضد زنگ یا استنلس استیل را کروم تشکیل می دهد.

کاربرد کروم از نظر بیولوژیکی نیز اهمیت دارد و مقدار کم آن در بدن برای سوخت و ساز کامل قند ضروری می باشد. کمبود این عنصر می تواند بر توانایی انسولین در ثابت نگه داشتن سطح قند خون تاثیر بگذارد.

عوامل موثر در قیمت منگنز چیست؟

این عنصر فلزی به دلیل ارزش اقتصادی، قیمت گذاری جهانی دارد و در بسیاری از بورس های فلزات جهان معامله می شود.

در بورس ایران نیز شرکت هایی در این حوزه فعالیت دارند. به طور کلی عواملی چون عرضه و تقاضا و تنش های سیاسی، اقتصادی، نظامی در قیمت جهانی و داخلی منگنز تاثیر گذار است. از بزرگترین مصرف کنندگان این فلز می توان به کشور آمریکا و ژاپن اشاره کرد.

پس از آشنایی با عنصر منگنز به عنوان یکی از عناصر تشکیل دهنده استنلس استیل، پیشنهاد می‌شود مقاله مواد تشکیل دهنده استیل را مطالعه نمایید تا با سایر عناصر استیل آشنا شوید.

شهر استیل ارائه دهنده محصولات و انواع ورق‌های استیل ضد زنگ در گریدهای مختلف با بهترین کیفیت و مناسب‌ترین قیمت بازار است. جهت دریافت رایگان مشاوره خریدو استعلام قیمت ورق استیل با کارشناسان مجموعه از طریق شماره‌های درج شده در سایت  تماس حاصل فرمایید.

02168559 – 09197545601

جمع بندی

عنصر منگنز (Manganese) یک عنصر شیمیایی است که در طبیعت و صنعت اهمیت بسیاری دارد. به عنوان مثالم نگنز جزو عناصر مورد نیاز برای رشد و توسعه گیاهان است. این عنصر در فرآیندهای فتوسنتز و تولید کلروفیل نقش دارد و بدون آن، گیاهان قادر به جذب نور خورشید و تولید غذا نخواهند بود. علاوه بر این منگنز نقش مهم در حفظ سلامت استخوان‌ها دارد. این عنصر به همراه کلسیم، فسفر و دیگر عناصر مورد نظر، سلامت استخوان‌ها را حفظ می‌کند. ضمن اینکه منگنز به عنوان یک عنصر آلیاژی در صنایع فولادسازی استفاده می‌شود. اضافه کردن منگنز به فولاد، خواص مکانیکی آن را بهبود می‌بخشد و مقاومت آن را در برابر خوردگی و سایش افزایش می‌دهد.

در این مطلب با موضوع منگنز چیست و چه کاربردی دارد؟ همراه ما بودید. همانطور که در پاسخ به پرسش منگنز چیست عنوان شد فلز منگنز خاکستری رنگ و شبیه آهن و دارای خاصیت سخت و بسیار شکننده است. عنصر منگنز به دلیل داشتن ویژگی شیمیایی و فیزیکی در بیشتر صنایع از جمله صنعت فولاد و تولید آلیاژ استنلس استیل، در صنعت کشاورزی، تولیدات دارویی و… نقش بسزایی دارد. میزان منگنز در بافت بدن انسان برخلاف گیاهان و جانوران بسیار کم است. در پایان امیدواریم از این مطلب بهره برده باشید.